LA CONQUISTA D’ISPÀNIA

Christian Andreu.- De còps cal rescriure l’istòria quand çò qu’es estat dich fins al moment es marrit. O benlèu poiriam dire mai qu’es pas drech. Aital, coma l’istòria dels supausats francs qu’envasiguèron lo nòrd d’Ispània pendent la fin del sègle VIII (e que foguèron majoritàriament aquitans e occitans e pas francs), l’envasion que se passèt en 711 a Ispània se debanèt pas per d’arabis mas per de berbèrs.

Per ansin, lo procés d’islamizacion del nòrd african foguèt fòrça lent. D’efièch, se pòt pas parlar d’una marginalizacion de las comunautats animistas, josièvas e crestianas fins al sègle XII e aquò situariá l’espandiment general d’aquela nòva religion sonque cinc sègles aprés la conquista del Magrèb.

E la conquista de la peninsula iberica de 711 se passèt pr’amor qu’una majoritat de l’armada qu’arribava dempuèi lo nòrd african, amb lors familhas, èra berbèr e pas araba. Lor cap èra Tariq ibn Zyad, un berbèr que, maugrat las diferéncias politicas e socialas qu’aviá amb los arabis, aquò òc, reconeissiá la soberaniá del califa de Damasc e son delegat Musa ibn Nusayr.

L’istòria escricha fins ara, e aquò includís la majoritat d’istòrias que se debanèron en Al-Andalós dempuèi l’an 711, foguèt escricha per d’arabis. E lo vejaire istoric, val pas o dire, foguèt tanben arabi. Mas qu’a l’epòca ja i aviá un antagonisme istoric entre los berbèrs e los arabis (qu’aviá la sieuna origina al sègle VII) e aquò es un fach que l’istoriografia araba e tanben europèa normalament desbremba. La segonda armada qu’arribèt a la peninsula iberica pendent l’an 712 foguèt dirigida pel pròpri delegat de Damasc, l’arabi Tariq ibn Ziyad e èra formada per d’arabis, mas tanben per de berbèrs.

Rescriure l’istòria

Segon l’istorian Roger Collins, la majoritat de l’armada qu’envasiguèt Ispània en 711 foguèt doncas dins la sieuna majoritat berbèra e aquò aviá coma causa un fach brica conegut: pendent lo començament del sègle VIII i aviá pas pro d’arabis en Africa per la contrarotlar totalament e, al còp, atacar Ispània.

“L’Africa pus septentrionala foguèt d’efièch conquistada pels arabis solament un desenat d’annadas abans, çò diguèt Collins. E los arabis utilizèron las fòrças desfachadas dels berbèrs per premanir la seguenta envasion. L’organizacion sociala berbèra entraïnèt que los arabis aguèron d’acòrdis amb de tribús entièras de berbèrs en tot far d’aqueles d’estonants auxiliars militars”.

La fòrça armada qu’arribèt a la peninsula iberica dempuèi l’an 711 aviá coma origina Afriqiya, çò es dempuèi l’Atlantic fins a Tripolitània. E quand arribèron se devesiguèron la peninsula entre d’arabis e berbèrs: i aviá mai berbèrs als airals de montanha coma Granada, los Pirenèus e Cantabria e Galicia. Collins suggeriguèt que los berbèrs èran melhor en aquelas regions e los arabis – que coneissián e aimavan brica las montanhas – demorèron en terren plan. E lo reialme d’Asturias poguèt èsser creat solament quand los berbèrs que i aviá ailà foguèron desfachats militarament e apuèi fugiguèron.

I aviá, doncas, una majoritat de populacion berbèra – e pas araba- en de vilas coma Toledo, Talavera e Merida (que venguèt una vertadièra fortalesa berbèra). En mai d’aquò la majoritat dels supausats arabis que i aviá pendent los sègles VIII, IX e X al nòrd –èst de Catalonha e los Pirenèus, èran d’efièch berbèrs. Los berbèrs contunhèron amb la sieuna organizacion sociala pròpria e desparièra de l’araba e demorèron mai dubèrts a d’influéncias crestianas (del còp que los arabis demorèron jos un vejaire sociologic mai barrats).

L’istòria dels berbèrs a Ispània se restacarà e plan amb l’istòria dels occitans pendent l’an 731. Lo berbèr Munuza aviá una armada berbèra que contrarotlava plan l’èst pirinenc. Amb aquel poder assagèt de començar una revòlta contra los arabis per Ispània tota: mai d’un berbèr aimava pas que los jutges arabis d’Africa del nòrd contunhessen en tot discriminar los berbèrs. Pr’aquò Munuza decidiguèt s’aliar amb Odon, rei d’Aquitània.

Totun, lo governador arabi Abd ar-Rahman ataquèt abans la fortalesa que Munuza aviá a la region catalana de Cerdanha. E l’auciguèt. Mas los arabis sabèron que Munuza aviá prepausat una aliança mai enlà dels Pirenèus, amb lo reialme d’Aquitània. Es una istòria ja coneguda pels legeires de Medievalòc: La venjança araba entraïnèt la dintrada prigonda dels arabis en Aquitània e Tolosa que sonque finiguèt quand una armada d’aquitans e francs desfachèt los arabis a Peitieus en 732.

D’un autre costat, d’istorians coma Al-Hakam soslinhèron plan qu’apuèi i aguèt una revòlta berbèra a tot Africa del nòrd mas tanben a la peninsula iberica. Se desvolopèt entre las annadas 740 e 741. Lo cap berbèr d’aquela revòlta se sonava Musayra. Una cronica medievala de l’an 754 sonèt aqueles berbèrs coma Arures, un nom que, segon Collins, voliá dire d’erètges (segon lo vejaire arabi, car èran de berbèrs).

Un còp mai, l’istòria occitana e la berbèra son restacadas. Quand los provençals ataquèron Marselha en 739, a l’epòca una vila conquistada pels arabis (berbèrs?), lo governador Uqba decidiguèt tornar a atacar los provençals (pas francs maugrat que los pròpris arabis los nomenavan franki – e tanben dins aquel grop etnic i aviá los catalans). L’ataca podiá èsser estada tarribla. Mas se passèt pas pr’amor que i aguèt alavetz una revòlta berbèra al nòrd african que provoquèt l’arrèst de l’ataca araba totalament. Calguèt atacar divèrsas fortalesas berbèras del nòrd d’Africa abans que la revòlta finiguèsse. Mas costèt fòrça los desfachar.

Lo dirigent Masayra foguèt tuat per lors pròpris soldats mas la revòlta berbèra desfachèt abans fins a tres còps las armadas enviadas pels arabis. Sonque l’arribada de mercenaris sirians e balj entraïnèt un cèrt equilibri a la region: los berbèrs contrarotlèron lèu tot lo nòrd d’Ispània franc de la val del flume Ebre e menaçèron Toledo.

Los berbèrs envièron tres armadas a Toledo, Còrdoa e los pòrts del Mediterranèu. La revòlta berbèra s’espandiguèt fins a Egipte mas poguèren pas conquistar Lo Caire e la revòlta foguèt, fin finala, desfacha.

Al-Andalós independent

Quand los Omèia perdèron lo poder en 750, lo grand filh del darrièr califa Hisham, Abd ar-Rahman, fugiguèt al nòrd d’Africa. Pendent cinc annadas divèrsas tribús berbèras l’amaguèron (segon la tradicion pr’amor que la sieuna maire èra berbèra). La tribú dels Nafsa, berbèra, la tribú de la sieuna maire, li aufriguèt tanben refugi. E cerquèt d’aliats dins la confederacion berbèra dels Zanata, enemics d’Ibn Habib, lo governador de la region. Quand aguèt lo supòrt dels berbèrs Zanata aguèt mai supòrt encara dels berbèrs d’Al-Andalós.

En 756 crosèt l’estrèch e declarèt Al-Andalós coma lo legitim país Omèia. Los arabis assagèron de l’arrestar mas Abd ar-Rahman amassèt una armada giganta de berbèrs e marchèt a Sevilla. Apuèi, Al-Andalós venguèt un país independent pendent uèch sègles. E se debanèt pr’amor dels berbèrs. Un autre fach istoric dublidat per l’istoriografia internacionala oficiala.