L’ORIGINA DEL CAMIN DE SANT JACME
Francesc Sangar. -Segon una anciana legenda l’apostòl Jaume aviá predicat dins la província romana d’Ispània pendent lo sègle I, mas existissián pas de pròvas evidentas d’aquela predicacion. La meteissa legenda explicava qu’après morir executat a Jaffa, lo còrs de l’apostòl èra estat transportat dempuèi Palestina fins a l’extrèma occidentala de l’Empèri Roman. L’an 813 un ermita nomenat Pelagi vegèt una pluèja d’estèlas sus un bòsc pròche nomenat “Libredon”, dins un endrech fòrça prèp a la capitala d’un dels avescats de l’anciana província romana de Gallaecia.
Arribada la notícia a la sedença episcopala, lo meteis avesque Teodomir observèt amb Pelagi una resplendor fòrça grand que proveniá d’un sepulcre de pèira ont trobèron tres còrsses umans. Immediatament l’avesque identifiquèt los tres còrsses amb los de l’apostòl Jaume e lors dos discipols, Teodòr e Atanasi. Lo terren foguèt conegut dempuèi d’aquel moment coma Compostèla (camp d’estelas).
La situacion a la Peninsula Iberica èra malaisida. Èran nascuts los primièrs reialmes crestians, mas los musulmans dominavan gaireben tota la Peninsula. Amb la trobalha de las despolhas de l’apostòl Jaume podiá venir una granda dòsi de confidança pels pòbles crestians peninsulars. Lo meteis rei asturian Anfòs II e lo Papa Leon III anoncièron la notícia a tota la Cristiandat coma se foguèsse un messatge de Dieu.
Lo bastiment d’un grand temple
La relíquia se convertiguèt en la mai importanta fins alavetz del Cristianisme. De monarcas e d’avesques decidiguèron lo bastiment d’un grand temple a Compostèla, per gardar lo còrs de l’apostòl. E Compostèla se convertiguèt en la destinacion d’un dels camins de pelegrinatge mai importants de la Cristiandat pendent sègles (e que contunha actiu). Milions de pelegrins crestians an recorregut dempuèi desparièrs ponches d’Euròpa lo trajècte fins a arribar a la catedrala per pregar davant lo cavòt de l’apostòl.
Aquela rota, coneguda coma Camin de Sant Jaume o Camin Francés (fòrça de las siás rotas començan en territòri francés) venguèt una vertadièra autopista de l’epòca, amb una circulacion impressionanta de personas e merças, mas tanben d’idèas e de tendéncias culturalas e artisticas. Pendent sègles, foguèt lo camin de pelegrinatge mai important d’Euròpa, en fasent concurréncia a Roma, e quand las frontièras amb lo mond musulman foguèsson fixadas, l’arribada de pelegrins cresquèt.
Mas la santetat de la vila galhèga que foguèt capitala del Reialme de Galícia, signifiquèt pas que foguèsse liura d’atacs o de conflictes. L’an 997 lo general musulman Almansor encendièt la primitiva basilica iniciala que s’èra bastida, e mai que respectèt lo cavòt de l’apostòl. Pendent lo reinatge del rei Anfòs VI, l’an 1075, foguèt collocada la primièra pèira de la catedrala que coneissèm uèi, jol mandat de l’avesque Diego Peláez e amb las idèas del Mèstre Bernard.
Mas l’an 1117, pendent una revòlta dels abitants de la vila contra la reina Urraca e l’arquevesque Gelmírez, la pòrta principala foguèt destruida. Decadas après, l’an 1180, lo Mèstre Mateo acabèt l’estonanta nòva pòrta principala, la Pòrta de la Glòria, considerada una de las òbras romanicas arquitectonicas e escultoricas mai importantas d’Euròpa. Malgrat la finalizacion de la pòrta principala, las òbras de la façada e autras parts de la catedrala contunhèron pendent sègles, fins l’an 1750.
Una question es evidenta: vertadièrament lo còrs del cavòt de la catedrala es de l’apostòl Jacme? Es pas la tòca d’aquel article determinar aquela responsa, car dintrariá al domeni de la legenda e la fe. Mas podèm pas negar que la descobèrta d’aquel sepulcre a començaments del sègle IX, cambièt l’istòria de Galícia e d’Euròpa, al domeni economic e cultural. Uèi, la Fèsta Nacionala de Galícia es lo jorn 25 de Julhet, lo jorn de l’Apostòl Jacme.
