LA SICÍLIA DELS NORMANDS
CAM.- Al sègle XI fòrça cavalièrs normands avián sonque un biais per poder capitar: anar a la guèrra. Foguèt aital coma una còla de mercenaris normands decidiguèt viatjar al sud italian per assajar d’i ganhar de tresaurs sens nombre. Èra la resulta de luchas sens nombre de l’aristocracia militara normanda: qui ganhava pas deviá s’exiliar.
Per ansin, de centenats d’aqueles cavalièrs se n’anèron a d’autres estats europèus de l’epòca coma mercenaris. Çò de normal èra marchar a de païses ont i aviá totjorn una guèrra contunha, coma los desparièrs estats feudals iberics. E marchèron a luchar amb l’armada del Comte de Barcelona (e l’ajudèron a conquistar la vila de Tarragona), amb la del rei d’Aragon o de Leon. Mas n’i aguèt que marchèron fòrça mai enlà encara.
En d’autres luòcs coma Bizanci o lo sud italian caliá mai e mai cavalièrs per luchar contra los turcs o los arabis. A Sicília, una region tras que pròcha dels estats papals, los normands i arribèron, pasmens, pauc a cha pauc. Ja èran amb los lombards que luchèron contra Bizanci entre 1016 e 1018. Un d’aqueles, Renouf, creèt en 1029 lo primièr comtat normand en Itàlia. Mens de dètz ans puèi ja i aviá un desenat de principats normands en Apulia e Calàbria.
La desfacha papala de 1054
Lo papa considerèt lèu que los normands èran mai una menaça que non pas una ajuda e en 1052 demanèt ajuda a l’emperaire germanic. Mas aprés foguèt desfachat al camp batalhièr en 1054 e finiguèt coma presonièr dels normands. Per se liberar calguèt autrejar a Ricard d’Aversa e Robert Guiscard los ducats de Capua e Apulia en 1059. Totun, la pòrta italiana pels normands demorèt dubèrta e Rogièr d’Hauteville conquistèt, en mai d’aquò, tota Sicília, aprés 30 ans de guèrra amb los arabis (1060-1091).
Contrarotlar l’estrech de Corfu voliá dire contrarotlar Constantinòble. Los normands ataquèron encara Macedònia e Tessàlia. Bizanci s’alièt amb Venècia, mas la flòta veneciana foguèt destrucha en 1084 e los normands arribèron a la quita Constantinòble. Totun, lo centre del poder normand foguèt Sicília, e Rogièr II capitèt quand foguèt coronat rei d’aquela illa. Tanben poguèt conquistar temporalament demest 1148 1 1154 la còsta africana situada entre Tunis e Tripòl. Quand moriguèt, pasmens, lo reialme demorèt encara un pauc fins que foguèt conquistat per Enric VI Hohenstaufen, en 1194.
Foguèt ailà ont desvolopèt una estonanta civilizacion qu’amassèt de grècs e de romans, de josieus e de cristians, e encara d’arabis. La vida culturala siciliana de l’epòca foguèt unica. Occident recebèt d’òbras medicalas e astronomicas arabas e lo sobeiran demorèt coma un tiran a palais. Aquò finiguèt per entraïnar la revòlta de mai d’una vila e de divèrses nòbles feudals. Totun, lo poder del rei sicilian demeniguèt brica fins la conquista dels germanics de l’illa. Quand finiguèt l’epòca normanda de Sicília. Euròpa perdèt un dels centres culturals mai importants de l’edat medievala de la mediterranèa e tot lo continent europèu.
