UNA DECLARACION DE GUÈRRA
Christian Andreu.- En 1337 començariá una de las guèrras mai longas que visquèt Euròpa e benlèu l’umanitat. Malgrat que la causa oficiala èran los dreches del rei anglés (e Duc d’Aquitània), Edoard III, a la corona francesa (d’efièch e annadas abans aquel rei ja aviá autrejat omenatge al rei francés Felip VI coma duc aquitan), i avián d’autras causas mai prigondas. La guèrra amb Escòcia – aliada de França -, de problèmas economics amb Flandes (que comprava tota la lana anglesa de manièra tradicionala e que podiá arrestar d’o far pr’amor dels franceses) e la menaça permanenta sus lo ducat occitan d’Aquitània (que pagava d’impòstes tras que nauts al duc aquitan) ne foguèron, benlèu, causas mai realas.
Edoard III, rei d’Anglatèrra e Duc d’Aquitània, aviá d’aliats naturals a Flandes que li demandavan d’ajuda fasiá temps. Lo Comte de Flandes èra oficialament aligat de la corona francesa, mas lo pòble pichon o èra pas ( e preferissiá l’aliança economica mai naturala amb los angleses). Atanben èran d’aligats del Duc d’Aquitània anglés d’autres païses pròches independents, coma lo Comte d’Hainault (paire de la femna del rei anglés Felipa d’Hainault, lo Duc de Brabant e lo Comte de Genderland. La revòlta flamenca que dirigissiá Jacme van Artevelde seriá un prètzfach que confirmariá sonque quand podiá començar la guèrra.
Amassada a Westminster
Edoard III demandèt tota la noblesa anglesa e aquitana de s’amassar a Westminster en setembre de 1337. Pendent mai de tres setmanas de nòbles, de borgeses, de maires e d’òmes de Glèisa discutiguèron çò que caliá far. Fin finala, lo Duc d’Aquitània confirmèt que podiá pas tornarmai autrejar son omenatge al rei francés coma duc aquitan. L’Evesque de Lincoln foguèt causit per menar la declaracion de guèrra a París:
“Edoard, gràcias a Dieu rei d’Anglatèrra e Irlanda, escriu a Felip de Valois: sèm l’eiretièr del nòstre estimat oncle Carles, rei de França, e amb mai dreches encara que vos. Avètz la corona de França per la fòrça malgrat èsser mieuna […]. Avèm aquò demanat divèrses còps e tanben amb l’ajuda de la Glèisa e a travèrs de l’Emperaire (germanic). E avètz jamai aquò escotat e avètz encara un vejaire marrit sus aquò.
Confirmam qu’avèm encara aquel drech e que conquistarem França amb l’armada nòstra e dempuèi uèi vos demanam d’acceptar aquel rèpte e balhar, fin finala, omenatge a qui a mai rasons e dreches que vos. Lo territòri de Pontieu (Aquitània) demorarà dempuèi ara jos la proteccion de Dieu e pas pus jos la vòstra pr’amor que consideram que siatz lo nòstre enemic e adversari. Escrich al palais de Westminster davant lo Conselh reial lo jorn 19 d’octobre”.
L’estonament del rei francés poguèt pas res far contra una guèrra que, malgrat pas permanenta, demorariá fins l’annada 1453, quand tombèt Aquitània, conquistada pels franceses. E pr’açò foguèt tanplan coneguda coma la Guèrra de Cent Ans.
