LO COMÈRCI MEDITERRANÈU

Sonque dempuèi lo sègle VIII i a de mai e mai escriches que parlan de mercas de trafic comercial a l’Euròpa mediterranèa. Aquò aurà coma rason principala l’interés dels emperaires carolingians a l’ora d’assajar de contrarotlar çò que fasián los mercatores o negotiatores que i avián dins l’empèri. Las fònts europèas seràn, pasmens, las soletas que i auràn sul comèrci mediterranèu; tanben de fònts arabas – sustot de geografes, mas tanplan de fònts bizantinas ne parlaran atanplan de mai en mai, malgrat qu’aquò se debanarà mailèu dempuèi los sègles IX e X.

Malgrat la cresença generala, uèi lo jorn, la majoritat de cercaires sul comèrci d’aquela epòca son ja d’acòrdi que l’espandiment islamic arrestèt pas cap ròta comerciala. I aguèt, òc, de guèrras grèvas en ambedós extrèms de la mediterranèa; a la peninsula iberica, Languedóc e fins Provença e al territòri que los grècs consideravan coma pròpri. Mas pas cap guèrra arrestèt pas totalament lo comèrci.

Per ansin, los arabis comencèron lo sètge de la quita Constantinòple en 717 e dintrèron plan dins la Septimània gota, mas las ròtas comercialas contunhèron dempuèi Marselha e a travèrs las vals dels flumes Ròse, Sòna e Mòsa fins als nòrd (Maastricht e encara mai enlà, fins de tèrras frisonas). Pendent la fin d’aquel sègle nasquèt una nòva rota comerciala que seriá plan importanta; Al-Andalós-Barcelona-Verdun. E dempuèi mejan sègle IX fins la fin del sègle X lo comèrci veguèt una creissença generala a travèrs de tota la còsta provençala. Sonque quand los arabis barrèron los Alps marítims i aguèt un vertadièr dangièr demest l’Euròpa germanica e mediterranèa a nivèl comercial.

De la Mediterranèa vèrs lo nòrd i viatjavan de teissuts de lin e lana, d’estanh e cinc angleses, d’espadas dels reialmes franc e aquitan, de fusta per bastir de vaissèls e de bastidas, de pèls, de cera, e de cereals mas tanben d’esclaus centreuropèus. Es conegut lo contraròtle dels josieus rhadanians d’aquel comèrci, ponch d’union demest lo mond europèu e l’islamic per çò que tòca als esclaus. Ibn Jordadbeh confirmèt ja en 850 cossí arribavan a Al-Andalós e Orient Pròche de produches del nòrd mas tanben d’esclaus. E de Constantinòple i arribavan d’espadas chinesas e indianas.

La creissença del comèrci – aital demorèt escrich- d’aquela epòca foguèt un miralh d’una epòca melhor malgrat las envasions arabas. Que tanben balhariá mai d’argent a las pichonas vilas mediterranèas que sonque poirián començar a far d’accions mai grandas un o dos sègles aprés (Tolosa e Marselha mas tanben Barcelona). E serà tanplan un comèrci desparièr del comèrci europèu del nòrd. E lors interesses seràn tanben diferents.