LO PIÈGER AN DE L’UMANITAT
Redaccion.- De nòvas donadas scientificas confirman quina foguèt la pièger epòca jamai viscuda per l’umanitat, benlèu dempuèi que l’òme sortiguèt de la preïstòria. Los aimants de l’istòria pòdon pensar lèu qu’aquò venguèt pendent un dels darrièrs episòdis viscuts per l’umanitat pendent lo sègle XX. Foguèt pas aital: lo pièger an que demorèt l’espècia umana modèrna se passèt durant l’edat medievala. Pas gaire aprés la casuda de l’Empèri Roman d’Occident en l’an 476.
Per ansin, quora pensam en de tempses òrres per l’umanitat lèu rebrembam la Segona Guèrra Mondiala, que causèt la mòrt de mai de 50 milions de personas o encara la Primièra Guèrra Mondiala, que provoquèt la mòrt de 10 milions d’umans. D’autres episòdis òrres per l’umanitat se passèron quand la Grip de 1918 auciguèt entre 50 e 100 milions d’èssers umans o mai luenh encara, quand la Pèsta Negra arribèt al continent europèu dins un vaissèl venecian en 1347 (una epidèmia qu’entraïnèt la mòrt d’aperaquí 20 milions d’èssers umans). Foguèt pas ansin. Per la sciéncia lo pièger an que demorèt l’umanitat pendent los darrièrs cinc mil ans foguèt l’an…536 aprés lo Crist.
Aital, e segon divèrsas nòvas donadas qu’arriban d’un nòu estudi fach per l’istorian medieval McCornick, de l’Universitat d’Harvard, aquela an seriá estat “un dels piègers periòdes de l’umanitat per viure e benlèu se pòt arribar a dire que lo pièger. Per ansin, la crisi sociala e demografica que se debanèt alavetz entraïnèt pas cap reviscolament economic fins a gaireben pus de cent annadas puèi, en 640 aprés lo Crist. Mas, alara, quinas ne foguèron las causas ?
Un cambiament environamental gigant
Segon de cronicas contemporanèas, l’an 536 foguèt lo 10en an del reialme de l’emperaire Justinian e i a pas de registres que confirmen d’epidèmias generalas o encara d’òrras guèrras. Totun, que i aguèron de centenats de milièrs de mòrts, benlèu milions. Mas i a pas cap registre escrich sus tot aquò.
Çò qu’afirman las nòvas donadas es un cambiament climatic pr’amor de las caracteristicas dels faches descrits. I aguèt una broma misteriosa que s’espandiguèt per mai d’un continent de la planeta. Amb aquela arribèt la polsa al cèl e los umans laissèron de veire lo Solelh pendent de meses, e segon la region de la planeta, d’annadas. La temperatura tombèt e aprés venguèt lo caòs general amb de secadas pertot, fauta de colhitas, de nèu en China, e sustot de fam, una fam tarribla, que s’espandiguèt per la planeta tota. Segon l’istorian bizantin Procopius, que ne laissèt una descripcion, foguèt una vertadièra catastròfa per l’umanitat pr’amor qu’arribava pas mai de lutz del Solelh nimai de la Luna pendent tota l’annada (536) e èra coma se l’astre rei foguèsse dins un eclipse”.
De nòvas donadas dels geològs qu’arriban del glacièr Colle Griffetti a Soïssa o confirman. I aguèt una amassada d’erupcions volcanicas que demorèron enregistradas al glaç de Groenlàndia e de l’Antartida e tot aquò entraïnèt un clima plan mai freg e una fam jamai vista abans per l’òme.
Una donada scientifica mai, car que fa qüestionar perqué o quand comencèt vertadièrament l’edat medievala. La casuda de Roma en 476 ne foguèt lo començament ? O quand ja èran afirmats los reialmes barbars europèus ? E en Africa e Asia? Ara avèm una donada scientifica d’un cambiament environamental, en 536, que benlèu poiriá èsser considerat coma lo vertadièr començament de l’edat medievala. Au mens se’n pòt parlar. L’estudi foguèt publicat al numeric Antiquity.
