LA SOCIETAT DELS BARBARS (8)

CAM.- Quora tombèt l’Empèri roman, tanben queiguèron fòrça leis romanas. E i aguèron mai e mai “clients” d’autres, pr’amor del besonh de trspar mai seguretat. Es un tipe de relacion nòu qu’entraïnarà totjorn una persona pus fòrta que pòt balhar d’òrdres a una autra, mai flaca. Al mond rural, fòrça paisans `causiràn lo patronat, çò es la recèrca d’un patron que pòsca los protegir del dangièr exterior.

Çà que là, los paisans de tota l’Euròpa mediterranèa perderàn la sieuna independéncia en tot cercar – e sovent trapar – una nòva seguretat. E sovent demoraràn sens pérdre la sieuna condicion juridica coma d’òmes liures, pr’amor que la sieuna condicion es pas d’esclavatge.

L’institucion del patronat serà interesanta pas sonque pels paisans. Tanben se desvoloparà plan al mond militar e laguens las escòlas militaras. Los guerrièrs foguèron totjorn d’òmes liures, mas acceptar, ara, un patron, vòl dire tanben aver d’escasenças d’una màger promocion sociala. Es tot çò de contrari del patronat dels paisans, que sovent patiràn una cèrta degradacion sociala pr’amor del meteis. Serà aquel tipe de patronat çò qu’entraïnarà lèu lo vassalatge.

De nòus patrons

Per ansin, al nòu mond germanic barbar la posicion del guerrièr serà totjon restacada e valorada per la posicion del sieu senhor. Los pus poderoses pòdon èsser de reis o d’emperaires, qu’auràn lors fisèls. De visigòts en Occitània o de francs al nòrd, desvoloparàn lèu lèu aquel nòu tipe de relacion militara. Sovent òm trapa la paraula “vassus” en las fònts escrichas de l’epòca, çò que soslinha una importància sociala màger per aqueles.

De senhors mens poderoses auràn, pasmens, un grop d’òmes “bucellanii” (aqueles que manjan lo pan), o gasindi, pueri, homines. Òm arribèt a afirmar que l’origina de la paraula vassus seriá la paraula celta “gwas” que voliá dire sèrv. Al sègles VIII, totun, d’alamands e de bavarians confirman qu’es sonque un òme al servici militar d’un autre e pro.

De grandas regions europèas coma l’Itàlia lombarda, l’Occitània e Ispània visigòtas, lo territòri dels francs al nòrd o encara lo sud-oèst germanic desvolopèron lèu e plan aquel nòu tipe de servici social. Aquela serà l’origina puèi de cèrtas institucions feudalas que i aurà a l’epòca medievala. E val pas o dire, que l’aristocracia continentala utilizarà justament fins a la fin d’aquela epòca.

Totun, al sègle VI e VII sonque i a cèrts senhals que soslinhan cossí poiriá èsser lo futur social de l’Euròpa barbara. Es una realitat istorica comprene qu’encara son pas desvolopats aquel nòu tipe de relacions. La norma generala ont totes son vassals es pas encara arribada. Mas los paisans ja trabalhan pels patrons e los guerrièrs pels poderoses.

De còps òm recep un stipendium (o d’argent) mas es pas general nimai legal. I a pas cap lei ont òm afirme que qualcun déu trabalhar per un autre o encara recebre d’argent. Se i a de “beneficiums” temporals pels guerrièrs o pels paisans es sonque pr’amor que lo patron o lo senhor a la voluntat pròpria d’o far. E aquò es pas encara escrich en cap lei. Es encara un mond social en transicion.