LO NAUT ALEMAND (e 2)

Çò qu’es conegut coma naut alemand mièg (Mittelhochdeutsch) es l’alemand parlat en de tèrras germanicas medievalas tre los ans 1050 e 1350. De remembrar que lo naut alemand, en aquela epòca, èra encara un ensems dialectal diferent del bas alemand, parlat mai a la còsta septentrionala alemanda e que tanben   inclusiá çò que pùei foguèt l’olandés.

Malgrat que i aguèt pas cap estandard, lo prestigi a la cort dels Hohenstaufen del sègle XII del dialècte suau e allamanic entraïnèron una espandida d’un tipe de lengatge supraregional.  Los cercaires, pasmens, son pas encara d’acòrd sus se aquel tipe de dialècte foguèt un reflèx de la lenga aristocratica e sonque d’ela o foguèt parlat encara per mai abitants d’autras classas socialas.

Un factor qu’explica aquel desvolopament tanben foguèt la conquista imperiala de tèrras situadas mai enlà dels flumes Elba e Saale, a ‘èst, que comencèt al sègle XI, e qu’entraïnèt la naissença de plusors dialects orientals del naut alemand. Tanplan cal remembrar que, al costat del naut alemand e lo bas alemand, al Sant Èmperi Roman Germanic i aguèt atanben la lenga josieva-alemanda dempuèi lo sègle XII e escrich en caractèrs ebrèus.

Lo periòde es destacat per de cambiaments sonors en las vocalas, l’usatge mai general de la dierèsi alemanda e un prononciament mai fòrt a la fin de paraula (Tag comencèt a èsser prononciat tac). Foguèt un periòde de renaissença culturala pr’amor que fins alara tot èra escrich en latin. La familha imperiala dels Hohenstaufen, totun, èra d’origina suava e doncas favorizèron lo sieu dialècte mairal.

Mai e mai populacion

Foguèt una epòca de creissença demografica que finiguèt amb la Pèsta Negra. L’excés de populacion se n’anèt a l’èst per colonizar de tèrras ont fins alavetz sonque i aviá de populacion eslava. La majoritat de dialèctes cambièron lo sistèma vocalic mas pas totes. E la cultura cambièt de luòc e abandonèt la cort e se n’anèt a las vilas.

Per ansin, lo naut alemand mièg aguèt coma dialèctes principals, lo franconian, l’hessian, lo turingian, lo saxon, lo silesian e lo naut prussian a mai de lo suau, l’alamanic, e lo bavarés. Los tèxts foguèron escriches en alfabet latin malgrat qu’amb qualcunas diferéncias amb un tèxt actual. Los cambiaments mai importants se debanèron a nivel oral. E foguèt tanben un alemand plan influenciat pel francés, pr’amor del sieu prestigi medieval (Abenteuer, Preis, Palast, Pinsel….

Los cambiaments foguèron pas parièrs pertot. En Alemanha uèi es considerat qu’aquel tipe d’alemand foguèt parlat gaireben fins a 1650. En Soïssa, pasmens, la frontièra lingüistica medievala de l’alemand medieval es pus bassa e sonque arriba al sègle XV. De soslinhar, tanben qu’aqueles cambiaments fonetics tanben se debanèron en la lenga josieva-alemanda, que pus tard balhariá naissença a la lenga yiddish.

D’efièch, los cercaires alemands actuals afirman que la fin d’aquel periòde arribèt de la mand dels primièrs tèxts escriches per Martin Luter.  Son consideradas ja classicas las òbras de Hartmann von Aue, Wolfram von Eschenbach, Gottfried von Straßburg e  Walther von der Vogelweide coma exèmples segurs d’aquel tipe d’alemand.

Las diferéncias dialectalas parladas tanben demorèron a nivèl escrich. Cada autor aviá una origina geografica e los tèxts tanben an aquelas caracteristicas lingüisticas pròprias e diferentas de las d’un autre autor nascut benlèu en un autre airal amb un autre dialècte del naut alemand.

Los parlaires alemands de naut alemand medieval doncas apertenián al grop d’alamanic o bavarés, francian de l’èst o alemand oriental. La poesia e la literatura foguèron plan desvolopadas pr’amor de la pròpria cort dels Hohenstaufen qu’aital o voliá.  La tòca èra arribar a èsser comprés per una granda majoritat dels legeires e doncas l’esfòrç per escriure amb una lenga mai o mens comuna venguèron màgers.

I a exèmples coma la Cançon dels Nibelungs (Nibelungenlied) o lo Lucidari Alemand (Der deutsche Lucidarius),lo Parzifal, de Wolframs von Eschenbach, a mai del Tristan, de Gottfrieds von Straßburg, la poesia de Walthers von der Vogelweide e los celèbres Minnesang (apertenents al genre trobadoresc). E aquò situariá e plan justament, l’alemand naut medieval coma una de las lengas e culturas pus importantas de tota l’edat medievala.

 La cançon dels Nibelungs

La cançon dels Nibelungs (Nibelungenslied) es un poema epic escrich aperaquí l’an 1200 e pòt èsser considerat coma un dels joièls de la literatura medievala alemanda. Foguèt escrich en naut alemand medieval a la region de Passau. Es una òbra basada en la tradicion orala d’un eròi qu’auriá viscut al sègle Vn o VIn e que venguèt celèbre a tot Euròpa a l’epòca. I a istòrias escandinavas contemporanèas plan semblablas, coma la saga de Völsunga.

A la cançon dels Nibelungs, lo prince Sigfried arriba a Worms per maridar la princessa borgonhona Kriemhild, que li balha lo sieu fraire Gunther. Gunther a una sola condicion, poder maridar Brünhild. Ambedos maridats, las femnas venon rivalas. E Sigfried es assassinat. Puèi Kriemhild maridarà Atila, rei dels uns, e aucirà totes aqueles implicats en la mòrt de l’eròi Sigfried.

Aquesta cançon foguèt la primièra poesia epica escricha en alemand. Venguèt plan celèbra en tèrras germanicas e calguèt cambiar la fin del poèma e cercar un autre fin mens tragic per contentar la populacion. Aperaquí l’an 1550 lo poèma venguèt dublidat per totes e foguèt pas tornat a descobrir fins a l’an 1755. Uèi es considerada coma l’Iliada alemanda e la sieuna influéncia en la cultura contemporanèa alemanda es estada granda, pr’amor qu’arribèt a daissar un legat a l’opèra L’anèl dels Nibelungs de Wagner. Tanben es estada classificada coma una de las òbras pus estonantas de la poesia alemanda medievala.