LO PRIMIÈR LIBRE IMPRIMIT (868)
Redaccion.- La responsa a la question sus qui foguèt lo que creèt aquel sistèma revolucionari que permetriá publicar de mai en mai libres d’un biais aisit – e aquò foguèt una plan granda diferéncia amb d’epòcas anterioras- e aital entraïnèt un espandiment general de la cultura mondial a l’epòca medievala es, encara uèi, Gutenberg, creador de l’impremta (en Euròpa) en l’an 1450.
Pasmens, Gutenberg foguèt pas lo creador de l’impremta universala pr’amor qu’aquesta foguèt una creacion chinesa qu’aviá ja a l’epòca gaireben 15 sègles d’edat. E se òm demandèsse lo nom del primièr libre imprimit, quina deuriá èsser la responsa ? La Biblia de Gutenberg ? Pas. Lo primièr libre imprimit del mond es lo libre Sutra del Diamant, publicat en China en l’an 868.
Lo Sutra del Diamant es, uèi lo jorn, lo nom del primièr libre imprimit de la planeta, en l’epòca medievala, en l’an 868, gaireben sièis sègles abans de la creacion europèa de l’impremta. En aquela epòca, en China, lo bodisme començava a s’espandir plan a travèrs de la Rota de la Seda. Dempuèi fasiá sègles mai e mai comunautats de monges e monastèris bodistas dintravan en territòri chinés, sovent pr’amor de la volontat del meteis emperaire chines.
La naissença de l’industria xilografica
L’usatge de la tecnica del papièr èra ja plan espandida en China dempuèi, aumens, lo sègle II. Sonque un sègle aprés l’industria xilografica chinesa comencèt a se desenvolopar. D’aquela epòca son las primièras estampacions xilograficas – e qu’an demorat fins a uèi lo jorn coma de flors amb tres colors-.
Justament aquela tecnologia foguèt utilizada tanben pels nòus monges bodistas qu’arribavan a China per espandir los conceptes de la sieuna religion. E foguèron impreses de milièrs de tèxtes. A mejan sègle IX, en China, venir senhor d’una d’aquelas imprimariás èra brica car e totes los libres impreses; d’òbras bodistas o enciclopedicas, de libres de medecina o de tèxtes per venir foncionari, d’istòria o de leis èran totjorn plan venduts. Plan mai que en cap autre luòc del mond, çò que demòstra lo naut nivèl cultural de la china medievala.
L’impremta amb de caractèrs mobils foguèt creada tanben pels chineses pr’amor del pròpri sistèma d’escritura chinés. Totun, foguèt un tipe d’impression que venguèt pas tan populara.L’impression xilografica arribarà pas a Euròpa fins al sègle XIII a Gutenberg creèt la primièra impremta amb de caractèrs mobils aperaquí l’an 1450.
Lo Sutra del Diamant, uèi considerat coma lo libre imprimit pus ancian del mond (868) foguèt descobèrt al sègle XX pel britanic Aurel Stein dins una cramba secreta del monastèri de Mogao, en Dunhuang, China. Universalizar l’istòria medievala tanben vòl dire reconéisser los fachs d’un biais objectiu e just e dublidar l’istòria eurocentrica coneguda per fòrça personas encara uèi lo jorn. Lo primièr libre imprimit foguèt publicat en l’an 868 en China, amb lo nom de Sutra del Diamant, sièis sègles abans de la descobèrta europèa de l’impremta.
