MIL USATGES PEL BÒSC

Francesc Sangar.- A l’Edat Medievala, lo bòsc èra lo païsatge omnipresent qu’espepissava quina persona que siá. d’espandidas forestalas gigantassas, e lo terren ocupat per l’òme, de populacion o agrari, èra solament una excepcion.  Mas quina relacion aviá l’òme medieval amb lo bòsc?

La primièra responsa èra basica. Dins una economia de subsisténcia, degun podiá pas refusar lo bòsc coma font de noiriduras, mejançant de fruches salvatges, mas tanben amb la caça d’animals o amb la mèl produsida per d’abelhas. Lo bòsc veniá lo terren ont las vegadas s’alimentavan e apiejava aital l’elevatge. Tota aquela “produccion” dependiá de la proprietat del bòsc, en fòrça escasenças del senhor a qui los abitants devián pagar los sieus impòstes per l’utilizacion.

L’autre grand produch forestal èra justament la fusta, un element basic per la bastida dels rudimentaris mòbles de l’epòca, pel bastiment dels ostals e las cabanas, o simplament coma combustible per calfar pendent de longs ivèrns (e pensam que l’Edat Medievala europèa foguèt fòrça freda e umida) o premanir lo manjar. Lo fèrre, malgrat la siá màger fortalesa en qualqu’unes servicis, èra fòrça escàs a l’epòca medievala.

Mas se daissam l’aspècte mai materialista, lo bòsc aviá per l’òme medieval una importància principala en l’imaginari collectiu. Los bòsques èran la frontièra entre lo mond civilizat e conegut e lo mond sauvatge e desconegut. Totas las legendas medievalas incorpòran de personatges fantastics que sorgissián dels bòsques, coma de fadas, d’elfs o de silvans, fòrça d’eles aluenhats del mond crestian o amb submissions a de fòrças malignas. Èra un espaci tenebrós, sustot pendent la nuèch, ont lo Demòni estendiá lo sieu reinatge. Per frenar aquelas energias malignas e per cristianizar aquel espaci, se bastissián abitualament de capèlas o d’autars ailà ont començava lo bòsc.

Un espaci tanben luenhan

E al costat opausat, los ermitas crestians trobavan al bòsc un espaci ont s’aluenhar de la vida quotidiana per meditar sus Dieu, abitant simplas cabanas o protegits dins de caunas. Sant Bernat explicava qu’al bòsc se podián aprene mai de leiçons qu’als libres e Sant Francés, lo grand amant de la natura, passava setmanas entièras en vivent dins dels bòsques per s’integrar dins de la natura.

E tanben lo bòsc veniá l’amagatal d’aqueles qu’èran perseguits per la justícia o èran marginalizats per motius divèrses. Podèm pas desbrembar lo mite de Robin Hood e los sieus assistents, totes eles proscriches, al bòsc de Sherwood, o de Tristant e Isolda ont tròban al bòsc lo sieu amagatal ont viure lor amor enebit per la societat umana.

Mas a l’Edat Medievala europèa trobam cossí l’importància del bòsc provoquèt qu’al cors dels sègles, pr’amor d’aquel usatge dels bòsques de manièra materiala qu’avèm descricha, l’espaci forestal acabèt en essent “dometjat”. Lo desvolopament tecnologic, la volontat de realizar una gestion racionala de las ressorças e una evidenta progressiva melhora de la coneissença, finiràn en configurar un bòsc qu’es pas percebut coma una fòrça sauvatja, plena de perilhs per l’òme, mas coma un espaci que, fin finala, e après fòrça sègles d’esfòrces, es estat contrarotlat.

Las primièras legislacions suls usatges dels bòsques comencèron a sorgir, ont èran especificadas las condicions d’usatge d’aquel espaci, justament per aténher la siá mantenença e la siá regeneracion contra una espleitacion massiva e nociva, e se creèron los primièrs mestièrs de vigilants de bòsques, sustot a l’estat francés e als estats italians.

Pietro dei Crescenzi (1230 – 1320) explicava al libre “Commodorum Ruralium Liber” cossí espetar un bòsc, sustot per aténher de fusta, mejançant d’explicacions que desián quins arbres devián èsser talhats e en quin moment de lors vidas, per manténer lo cicle vital del bòsc.

Malgrat aquela grand usatge dels bòsques, qualqu’unes estudis soslinhan que, pendent tota l’Edat Medievala europèa, seriá estat solament destrusit lo 10% de l’espaci forestal, e abitualament per la creacion de nòus camps consacrats a l’agricultura. Lo bòsc èra un element inseparable de la vida de l’òme medieval.