LOS TRENCAVÈL, DEUTES E LUCHA AMB TOLOSA
Francesc Sangar.- Bernat Aton V, lo darrièr filh de Bernat Aton IV Trencavèl e Cecília de Provença eretèt dels sieus parents los vescomtats de Nimes e d’Agde. Maridèt amb Guilhemeta de Montpelhièr, filha de Guilhèm VI lo Grand, senhor de Montpelhièr e Sibilla del Vasto, senhora de Montferrièr. Amb aquel matrimòni èra evidenta la volontat d’aténher una aliança amb la noblesa de Montpelhièr.
Pendent lo sieu mandat, deguèt empedir los assages del comte Alfons Jordan de Tolosa, que voliá jónher los sieus fèus lengadocians amb los provençals, en absorbint d’autres fèus vesins en aquel trajècte expansionista. Mas Bernat Aton V mantenguèt la sobeiranetat dels sieus fèus, malgrat lo vassalatge que deviá al comte tolosenc.
Moriguèt l’an 1163, e aguèt solament un filh, Bernat Aton VI, nascut l’an 1159, qu’ eretèt los fèus del sieu paire. La regença dels sieus domenis, pendent la siá minoritat d’edat, foguèt realitzada, al començament, per la siá pròpria maire Guilhemeta, amb lo supòrt de Bermond de Vesenòbre, baile de Montpelhièr. En profechant aquela situacion, qualques cavalièrs dels sieus fèus se revoltèron sens succès amb l’intencion de dominar los sieus domenis sens vassalatge al mainat Trencavèl. La regença foguèt aprés pel sieu oncle (fraire del sieu paire) Raimon I Trencavèl, vescomte de Besièrs.
Mas lo vescomte besierenc moriguèt assassinat l’an 1167, e contunhèt la regença lo sieu cosin Rogièr II (filh del sieu oncle Raimon I), lo nòu vescomte de Carcassona e Besièrs. Amb solament quinze ans, Bernat Aton VI foguèt proclamat màger e comencèt a governar los sieus fèus solet.
Lo desir tolosan
Lo nòu comte tolosan, Raimon V, voliá conquistar Montpelhièr l’an 1177, e per ajudar la siá familha mairala, Bernat Aton VI, amb lo sieu cosin Rogièr II, lo senhor Guilhèm VIII de Montpelhièr (un autre felen del sieu pepin Guilhèm VI lo Grand) e lo rei Alfons d’Aragon establiguèron una aliança de supòrt militara contra l’Ostal de Tolosa. Cal pas desbrembar pas que los reis d’Aragon e comtes de Barcelona somniavan amb espandir lor sobeiranetat per de tèrras occitanas.
En trincant lo vassalatge amb lo comte tolosan, Bernat Aton VI jurèt un nòu vassallatge amb lo meteis rei Alfons a Nimes l’an 1180. Mas coma responsa, lo comte Raimon V conquistèt Nimes amb la tòca d’incorporar la vila als sieus fèus. La disputa entre l’Ostal de Tolosa e l’Ostal d’Aragon e Barcelona (foguèt pas l’unica), acabèt temporalament amb un pache l’an 1185 e Bernat Aton VI recuperèt Nimes.
Aqueles conflictes provoquèron una situacion financièra fòrça complicada per Bernat Aton VI que, pendent lo sieu mandat deguèt cedir (vendre) qualqu’unes dels sieus dreches per sòus. Qualcunas proprietats e dreches de peatge de qualcuns camins foguèron venduts a de cavalièrs, de senhors e d’avesques. Dins d’aquelas cessions, la borgesiá de Nimes atenguèt poder dins lo govèrn de la vila amb l’eleccion de quatre consols municipals.
Fin finala, Bernat Aton VI poguèt pas pagar los sieus deutes e vendèt las siás possessions. Lo vescomtat d’Agde foguèt cedit a l’evescat de la vila, amb l’intencion pas atenguda de venir canonge. Lo meteis evesque cediguèt lo fèu al comtat de Tolosa (aital lo comtat tolosenc atenhiá lo sieu sòn expansionista). E lo vescomtat de Besièrs foguèt vendut l’an 1214 pendent la Crosada contra los Albigeses a Simon IV de Montfòrt (aquel nom de familha sortirà abitualament sovent en pròches articles e serà pas de manièra positiva). Maridat amb Guilhema, desconeissèm las originas de la siá femna e la possibla existéncia de filhs. Arroïnat, ensagèt de dintrar dins dels Òrdres militars après vendre los sieus fèus, mas ne perdèm la siá tralha.
