BOGOMILS: ANCESSORS D’ERETGES

Christian Andreu.- Considerats per mantuns cercaires coma ancessors d’autres grops religioses pendent l’edat medievala, coma apuèi foguèron classats los bons òmes occitans (tanben coneguts amb lo malnom de catars) o los patarins italians, los bogomils foguèron una comunautat religiosa cristiana fòrça ascetica que cresián en un dogma de fe dual e un mond desseparat totjorn per la lucha entre lo Diable e Dieu.

Maugrat que los primièrs tèxtes que parlan dels bogomils serián del sègle X es fòrça probable que lor cresença se desvolopèsse plan pendent l’existéncia del Canat de Turan (Russia centrala) al sègle VII, çò es pas gaire aprés la casuda de l’Empèri Roman d’Occident. Lo nom que la glèisa catolica donèt a aquelas personas, consideradas tanben coma d’eretges, bogomils, auriá coma origina un ferrièr bulgar, Bogomil, qu’auriá demorat al sègle X en aquel país durant lo reialme del tsar Pèire I (927-969).

D’annadas puèi, al sègle XIII, e pendent lo Concili de la Glèisa Bulgara i auriá participat un òme nomentat Miquel, que foguèt considerat un discípol de Bogomil. Maugrat tot aquò, la discussion istorica sus se Bogomil existiguèt o pas es pas encara finida e cal aver encara fòrça mai pròvas istoricas per poder arribar a una conclusion finala.

Lo bogomilisme s’espandiguèt plan entre los sègles X e XV per Bulgaria, l’Empèri Bizantin, los Balcans en general e encara de tèrras russas. Es confirmat que i aguèt de contactes entre de bogomils, de bons òmes occitans e de patarins italians e es fòrça possible que la causa primièra d’aquela cresença cristiana, considerada coma eretica per la glèisa de Roma, foguèssen d’ancianas teorias dualistas coma las que se passèron sègles abans, çò es entre de maniquèus o de paulicians.

Lo radicalisme bogomil a l’òra d’acceptar solament coma valid l’Ancian testament, son dualisme a l’ora de considerar la mitat dels èssers umans jos influéncia dirècta del Diable o sa antipatia per las imatges religiosas provoquèt totjorn un conflicte entre la comunautat bogomila, la glèisa oficiala e encara la societat medievala ont vivián.

Los darrièrs estudis istorics confirmarián que sa origina poiriá èsser situada entre divèrsas migracions medievalas e mai exactament jos los nomadas turanians, qu’arribèron d’aperaquí al sègle VII a la region coneguda uèi coma russia centrala e ont puèi bastirián un canat o reialme independent. Dos sègles aprés los bulgars bastiguèron des d’ailà un poderós empèri qu’arribariá fins Macedònia, que luchèt pendent decadas contra los grècs bizantins.

Jos l’Empèri Roman Bizantin

Quand una granda part d’aquel reialme tombèt jos la conquista bizantina los grècs poguèren pas unificar la cresença religiosa de lors abitants. E Bulgaria aguèt un patriarcat ortodòxe independent, luòc ont se desvoloparián las primièras susmautas bogomilas. Los bogomils foguèron un moviment partisan e pas urban e una de las primièras revòltas que provoquèron foguèt una revòlta partisana regionala contra l’estat de guèrra permanent de l’empèri bizantin.

En 1186 i aguèt una revòlta bogomila que cridèt a se liberar dels bizantins. E mercés a lor participacion poguèt èsser bastit un segond empèri bulgar que durariá dos cents ans e que solament finiriá per l’arribada dels conquistaires mongols.

Del còp qu’aquò se debanava lo bogomilisme se seriá espandit vèrs Serbia, ont foguèt declarat eretge e, vèrs Bòsnia e Dalmàcia. En Bòsnia lo senhor feudal Ban Lulin declarèt en 1199 publicament aperténer al bogomilisme. La preséncia de bogomils arribariá fins a Ongria e en 1234 lo papa Gregòri IX declarariá una crosada contra los bogomils pr’amor qu’en Bòsnia ja èra estat declarat religion oficiala estatala.

En Bòsnia lo bogomilisme durariá pus de 200 ans : quand al sègle XIV los serbis s’espandiguèron fins a Tessàlia encara i aviá de persecucions serbias de bogomils. E quand los otomans arribèron a la region lo bogomilisme s’esfondrèt totalament e desapareguèt per totjorn de l’istòria europèa. Entre 1463 e 1481 de milièrs adoptèron l’Islam coma religion de libertat e aquò qu’a l’epòca i aviá de comunautats bogomilas importantas al Peloponés, Filadèlfia e Turquia e fins a la vals del Pò, Ròse e Ren.

De cercaires coma Roquebert confirmèron la preséncia de grops de bogomils en Champanha (1000), Tolosa (10179, Orleans (1022), Monteforte (1034), eca. E tot aquò menèt l’istorian a confirmar “qu’en la practica lo bogomilisme bulgar, lo catarisme occitan e lo patarisme italian foguèron una quita religion”.

Per ansin, segon qualqu’unes estudioses seriá l’ancessor mai antic d’aquelas cresenças, e segon d’autres, la meteissa religion. Cossí siá, los bogomils, considerats coma d’eretges pendent sègles, foguèron tanben perseguits coma los bons òmes occitans e los patarins italians. E son encara uèi un dels grops religioses crestians diferents del catolicisme que i aguèt en Euròpa pendent l’Edat medievala.